لیست انواع افسردگی

افسردگی اختلالی روانی است که با احساس غم و اندوه مداوم، کاهش لذت از فعالیت‌های روزمره و اختلال در عملکرد فرد در زمینه‌های مختلف زندگی شناخته می‌شود. این اختلال نگرشی منفی نسبت به خود، جهان و آینده ایجاد می‌کند و می‌تواند بر سلامت جسمی و روحی فرد تأثیر منفی بگذارد.

انواع مختلفی از افسردگی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود هستند. در جدول زیر به برخی از انواع اصلی افسردگی اشاره شده است:

نوع افسردگی	شرح	علائم
افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder)	شایع ترین نوع افسردگی است.	احساس غم و اندوه مداوم یا مکرر، از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیت های مورد علاقه، تغییرات قابل توجه در وزن یا اشتها، اختلال در خواب یا پرخوابی، بی قراری یا کندی روانی-حرکتی، احساس خستگی یا کمبود انرژی، احساس بی ارزشی یا گناه افراطی، مشکل در تفکر، تمرکز یا تصمیم گیری، افکار مرگ یا خودکشی.
افسردگی دوقطبی (Bipolar Disorder)	اختلالی خلقی است که با دوره های افسردگی و دوره های شیدایی یا سرخوشی غیرعادی مشخص می شود.	در دوره افسردگی علائمی مشابه افسردگی اساسی بروز می کند. در دوره شیدایی یا سرخوشی، فرد ممکن است دچار افزایش غیرعادی انرژی، کاهش نیاز به خواب، افزایش اعتماد به نفس کاذب، پر حرفی، بی ملاحظگی، افزایش فعالیت های هدفمند (مانند خرید بی رویه) و مشکلات جدی در قضاوت شود.
افسردگی دوره ای (Dysthymia)	نوع خفیف تری از افسردگی است که به مدت طولانی (حداقل دو سال) ادامه می یابد.	علائم خفیف تر از افسردگی اساسی هستند، اما به اندازه کافی شدید هستند که در زندگی روزمره اختلال ایجاد کنند. علائم ممکن است شامل احساس غم یا ناامیدی، از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیت ها، خستگی یا کمبود انرژی، مشکلات خواب، عزت نفس پایین، مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری و احساس ناامیدی باشد.
افسردگی پس از زایمان (Postpartum Depression)	نوعی افسردگی است که در هفته ها یا ماه های پس از زایمان رخ می دهد.	علائم مشابه افسردگی اساسی، اما ممکن است شامل نگرانی بیش از حد در مورد سلامت نوزاد، احساس دلبستگی به نوزاد، مشکل در برقراری ارتباط با نوزاد و افکار آسیب رساندن به خود یا نوزاد نیز باشد.
افسردگی روانی-حرکتی (Psychomotor Depression)	نوعی افسردگی است که با کندی روانی-حرکتی قابل توجه مشخص می شود.	علائم افسردگی اساسی به همراه کندی قابل توجه در حرکات و گفتار.
افسردگی آتیپیک (Atypical Depression)	نوعی افسردگی است که با الگوی غیرمعمولی از علائم مشخص می شود.	علائم افسردگی اساسی به همراه بهبود خلق و خوی در پاسخ به رویدادهای مثبت، افزایش وزن یا حساسیت زیاد به طرد شدن از سوی دیگران.
افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder – SAD)	نوعی افسردگی است که با تغییر فصل ها، به ویژه در پاییز و زمستان، رخ می دهد.	علائم افسردگی اساسی که با شروع فصل پاییز یا زمستان ظاهر می شوند و در بهار یا تابستان بهبود می یابند.

توجه: این جدول تنها به معرفی برخی از انواع اصلی افسردگی می پردازد. برای تشخیص دقیق نوع افسردگی و دریافت درمان مناسب، ضروری است به پزشک متخصص مراجعه شود.

محتوا نمایش

آشنایی با 7 نوع رایج اختلال افسردگی

اختلال افسردگی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های روانپزشکی است که می‌تواند بر احساسات، افکار و رفتار فرد تأثیر منفی بگذارد.

این اختلال در صورت عدم درمان مناسب، می‌تواند منجر به مشکلات جدی در زندگی روزمره فرد شود.

توجه: این جدول تنها برای آشنایی کلی با انواع اختلال افسردگی تهیه شده است. تشخیص نوع افسردگی بر عهده‌ی متخصص روانپزشک می‌باشد. در صورت مشاهده‌ی علائم افسردگی، حتماً به روانپزشک مراجعه نمایید.

افسردگی، اختلالی شایع در خلق و خو است که می تواند بر طرز فکر، احساسات و رفتار فرد تأثیر منفی بگذارد و منجر به مشکلات جسمی و کاهش توانایی فرد در انجام فعالیت های روزانه شود. اگرچه تجربه احساس غم و اندوه در دوره هایی از زندگی طبیعی است، اما افسردگی وضعیتی جدی است که نیازمند تشخیص و درمان به موقع می باشد.

انواع مختلفی از اختلال افسردگی وجود دارد که هر کدام علائم و دوره های زمانی متفاوتی را شامل می شود. شناخت این انواع به تشخیص درست و انتخاب شیوه درمانی مناسب کمک شایانی می کند. در این مقاله به بررسی هفت نوع رایج از اختلال افسردگی می پردازیم:

1. اختلال افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder)

اختلال افسردگی اساسی، شایع ترین نوع افسردگی است که با علائمی همچون خلق پایین مداوم، از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیت های روزمره، تغییرات در اشتها و وزن، اختلال در خواب، بی قراری یا کندی روانی-حرکتی، احساس خستگی یا کاهش انرژی، احساس گناه یا بی ارزشی، اختلال در تفکر یا تمرکز و افکار مرگ یا خودکشی همراه است.

2. اختلال افسردگی مداوم (Persistent Depressive Disorder)

اختلال افسردگی مداوم، نوعی افسردگی خفیف اما مزمن است که حداقل به مدت دو سال به طول می انجامد. علائم این اختلال مشابه اختلال افسردگی اساسی است اما با شدت کمتری بروز می یابد.

3. اختلال دوقطبی (Bipolar Disorder)

اختلال دوقطبی، وضعیتی است که با نوسانات شدید خلق همراه است. فرد مبتلا به اختلال دوقطبی دوره هایی از سرخوشی و انرژی مفرط و دوره هایی از افسردگی شدید را تجربه می کند.

4. افسردگی پس از زایمان (Postpartum Depression)

افسردگی پس از زایمان، نوعی افسردگی است که در هفته ها یا ماه های پس از زایمان در برخی از زنان رخ می دهد. علائم این نوع افسردگی شبیه اختلال افسردگی اساسی است اما با تغییرات هورمونی و استرس های ناشی از مراقبت از نوزاد همراه می باشد.

5. اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (Premenstrual Dysphoric Disorder)

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی، نوعی افسردگی است که علائمی همچون تحریک پذیری، افسردگی، نوسانات خلقی، ورم، حساسیت سینه و نفخ شکم را در یک تا دو هفته قبل از شروع قاعدگی به همراه دارد.

6. اختلال افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder)

اختلال افسردگی فصلی، نوعی افسردگی است که معمولا در ماه های زمستان و با کاهش نور خورشید بروز می یابد و در بهار و تابستان بهبود می یابد. علائم این نوع افسردگی شامل احساس غم و اندوه، کاهش انرژی، خواب آلودگی و پرخوری است.

7. افسردگی غیرمعمول (Atypical Depression)

افسردگی غیرمعمول، نوعی از افسردگی است که با الگوی علائمی متفاوتی نسبت به سایر انواع افسردگی همراه است. علائم این نوع افسردگی می تواند شامل پرخوری در پاسخ به احساس ناراحتی، خواب آلودگی بیش از حد، حساسیت زیاد به انتقاد و طرد اجتماعی و احساس سنگینی در اندام باشد.

مقاله پیشنهادی : درمان قطعی افسردگی (۱۹مورد درمان قطعی افسردگی شدید)

جمع بندی : افسردگی اختلالی است که در اشکال مختلف بروز می یابد. آشنایی با انواع رایج اختلال افسردگی به تشخیص درست و شروع به موقع درمان کمک می کند. در صورت تداوم علائم افسردگی، مراجعه به متخصص روانپزشک و دریافت مشاوره تخصصی ضروری است.

افسردگی چیست؟

افسردگی یک اختلال خلقی شایع و جدی است که بر احساسات، طرز تفکر و نحوه انجام فعالیت های روزانه فرد تأثیر منفی می گذارد. این بیماری با احساس غم و اندوه مداوم یا از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که فرد در گذشته از آن ها لذت می برد، شناخته می شود.

علائم افسردگی

افسردگی می تواند با ترکیبی از علائم زیر بروز پیدا کند:

عاطفی: احساس غم و اندوه مداوم، ناامیدی، احساس گناه، بی ارزشی، تحریک پذیری، اضطراب، بی قراری
رفتاری: کاهش علاقه یا لذت به فعالیت های روزمره، تغییر قابل توجه در اشتها یا وزن، اختلال در خواب (کم خوابی یا پرخوابی)، بی تحرکی یا بی قراری روانی-حرکتی، افکار یا اقدام به خودکشی
شناختی: مشکل در تفکر، تمرکز و تصمیم گیری، کاهش اعتماد به نفس، احساس پوچی
جسمی: خستگی مفرط، کاهش انرژی، سردرد، دردهای عضلانی، مشکلات گوارشی

انواع افسردگی

افسردگی انواع مختلفی دارد که هر کدام با علائم و شدت متفاوتی بروز پیدا می کنند. برخی از انواع شایع افسردگی عبارتند از:

اختلال افسردگی اساسی (ماژور): شدیدترین نوع افسردگی که حداقل به مدت دو هفته، اکثر روزها با علائم ذکر شده همراه است.
اختلال افسردگی مداوم (دیس تایمی): نوعی افسردگی خفیف تا متوسط که به مدت حداقل دو سال به طول می انجامد.
افسردگی فصلی (افسردگی زمستانی): نوعی افسردگی که با تغییر فصول و کمبود نور خورشید بروز پیدا می کند.
افسردگی پس از زایمان: نوعی افسردگی که در هفته های پس از زایمان در برخی از زنان رخ می دهد.

علل افسردگی

علل ابتلا به افسردگی می تواند ترکیبی از عوامل زیستی، روانی و اجتماعی باشد. برخی از عوامل خطر ابتلا به افسردگی عبارتند از:

سابقه خانوادگی: داشتن سابقه افسردگی در نزدیکان، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
تحولات بیولوژیکی: تغییرات در مواد شیمیایی مغز (نوروترنسمیترها) می تواند در بروز افسردگی نقش داشته باشد.
بیماری های جسمی: برخی از بیماری های جسمی مانند کم کاری تیروئید می تواند منجر به افسردگی شود.
مصرف مواد مخدر و الکل: سوء مصرف مواد مخدر و الکل می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.
عوامل استرس زا: رویدادهای استرس زا مانند مرگ عزیزان، مشکلات مالی و شغلی می تواند زمینه ساز افسردگی شود.
شخصیت فردی: افرادی که عزت نفس پایین و الگوهای فکری منفی دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی قرار دارند.

درمان افسردگی

افسردگی قابل درمان است. روش های درمانی مختلفی برای افسردگی وجود دارد که بسته به شدت و نوع افسردگی و شرایط فرد انتخاب می شود. برخی از روش های درمانی رایج عبارتند از:

درمان دارویی: داروهای ضد افسردگی می توانند به تنظیم مواد شیمیایی مغز کمک کنند و علائم افسردگی را کاهش دهند.
روان درمانی: انواع مختلفی از روان درمانی مانند درمان شناختی- رفتاری (CBT) می تواند به فرد در تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی کمک کند.
تغییر سبک زندگی: داشتن خواب کافی، فعالیت بدنی منظم، تغذیه سالم و مدیریت استرس می تواند در بهبود علائم افسردگی موثر باشد.

نتیجه گیری : افسردگی یک بیماری جدی است که نباید نادیده گرفته شود. در صورت مشاهده علائم افسردگی در خود یا اطرافیانتان، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع افسردگی می تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد و جلوگیری از عوارض بعدی آن کمک کند.

اختلال افسردگی اساسی (MDD)

اختلال افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) که با نام اختصاری MDD شناخته می‌شود، یک بیماری روانی جدی و شایع است که بر خلق و خو، تفکر و رفتار فرد تأثیر منفی می‌گذارد. این اختلال با احساس مداوم غم و اندوه، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش و بروز مجموعه‌ای از علائم رفتاری، شناختی و جسمانی مشخص می‌شود.

علائم اختلال افسردگی اساسی (MDD)

علائم اصلی اختلال افسردگی اساسی بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) عبارتند از:

خلق و خوی افسرده: احساس غم و اندوه مداوم به مدت حداقل دو هفته.
از دست دادن علاقه یا لذت: کاهش قابل توجه علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا لذت‌بخش بوده‌اند.
کاهش یا افزایش وزن ناخواسته: تغییرات قابل توجه در اشتها که منجر به کاهش یا افزایش وزن بدون رژیم غذایی خاص می‌شود.
اختلال در خواب: بی‌خوابی یا پرخوابی
بی‌قراری یا کندی روانی-حرکتی: تحریک‌پذیری یا کندی غیرعادی در حرکت و گفتار
خستگی یا فقدان انرژی: احساس خستگی مداوم حتی پس از استراحت کافی
احساس گناه یا بی‌ارزشی: احساس گناه یا خودسرزنشی بیش از حد
مشکل در تفکر، تمرکز یا تصمیم‌گیری: کاهش توانایی تفکر، تمرکز و تصمیم‌گیری
افکار مرگ یا خودکشی: افکار مکرر مرگ (نه فقط ترس از مردن) یا برنامه‌ریزی برای خودکشی

تشخیص اختلال افسردگی اساسی (MDD)

تشخیص اختلال افسردگی اساسی بر اساس ارزیابی روانپزشک یا روانشناس متخصص صورت می‌گیرد. این ارزیابی شامل مصاحبه بالینی، بررسی سابقه پزشکی و علائم، و در صورت نیاز، انجام تست‌های روانشناختی است. برای تشخیص MDD، فرد باید حداقل پنج مورد از علائم ذکر شده را برای مدت حداقل دو هفته و به طور مداوم تجربه کند.

درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD)

خوشبختانه، اختلال افسردگی اساسی قابل درمان است. درمان‌های اصلی برای MDD عبارتند از:

روان درمانی: انواع مختلفی از روان درمانی از جمله درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان بین فردی (IPT) در درمان MDD موثر هستند.
دارو درمانی: داروهای ضدافسردگی می‌توانند با تنظیم مواد شیمیایی مغز به بهبود علائم افسردگی کمک کنند.
ترکیب روان درمانی و دارو درمانی: در بسیاری از موارد، ترکیب روان درمانی و دارو درمانی نتایج بهتری نسبت به هر کدام به تنهایی به همراه دارد.

پیشگیری از اختلال افسردگی اساسی (MDD)

اگرچه ابتلا به اختلال افسردگی اساسی قابل پیشگیری کامل نیست، با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. برخی از این راهکارها عبارتند از:

داشتن سبک زندگی سالم: داشتن رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، خواب کافی و مدیریت استرس از عوامل مهم در پیشگیری از افسردگی هستند.
تقویت روابط اجتماعی: برقراری و حفظ روابط اجتماعی مثبت نقش مهمی در سلامت روان دارد.
یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای: فراگیری مهارت‌های مقابله‌ای با استرس و مشکلات می‌تواند به فرد در مدیریت چالش‌های زندگی و پیشگیری از افسردگی کمک کند.

جمع بندی : اختلال افسردگی اساسی یک بیماری جدی و شایع است که نباید نادیده گرفته شود. در صورت مشاهده علائم افسردگی در خود یا اطرافیانتان، مراجعه به متخصص روانپزشک یا روانشناس برای تشخیص و دریافت درمان مناسب ضروری است. با تشخیص به موقع و دریافت درمان صحیح، می‌توان بر این اختلال غلبه کرد و به زندگی سالم و باکیفیت بازگشت.

اختلال افسردگی مداوم (PDD)

اختلال افسردگی مداوم (Persistent Depressive Disorder) که با نام دیستایمی (Dysthymia) نیز شناخته می‌شود، نوعی اختلال خلقی مزمن است که با علائم خفیف تا متوسط افسردگی برای دوره‌ای حداقل دو ساله در بزرگسالان (یک سال در کودکان و نوجوانان) تظاهر می‌یابد. این اختلال با فراز و فرودهای شدید خلقی که در اختلال افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) مشاهده می‌شود، متفاوت است.

مقاله پیشنهادی : سریعترین راه درمان افسردگی بدون دارو در خانه

علائم اختلال افسردگی مداوم

افراد مبتلا به PDD اغلب علائم زیر را تجربه می‌کنند:

خلق افسرده در اکثر روزها و برای حداقل دو سال (یک سال در کودکان و نوجوانان)
کاهش قابل توجه علاقه یا لذت در فعالیت‌های روزمره
تغییرات اشتها (کاهش یا افزایش وزن)
اختلال خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)
احساس خستگی یا کاهش انرژی
احساس عزت نفس پایین یا اعتماد به نفس ضعیف
احساس ناامیدی یا درماندگی
مشکل در تمرکز، تصمیم‌گیری و تفکر
تحریک‌پذیری یا بی‌قراری روانی
احساس گناه

تشخیص اختلال افسردگی مداوم

تشخیص PDD توسط متخصص روانپزشک یا روانشناس بالینی و بر اساس معیارهای تشخیصی موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) صورت می‌گیرد. برای تشخیص این اختلال، فرد باید علائم ذکر شده را برای مدت زمان کافی و به میزان قابل توجه تجربه کرده باشد.

علل و عوامل خطر اختلال افسردگی مداوم

علت دقیق PDD همچنان ناشناخته است، اما عوامل متعددی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند، از جمله:

استعداد ژنتیکی: داشتن سابقه خانوادگی افسردگی، خطر ابتلا به PDD را افزایش می‌دهد.
عدم تعادل مواد شیمیایی مغز: سطوح پایین سروتونین و نورپینه‌فرین در مغز، با افسردگی مرتبط شناخته شده‌اند.
عوامل استرس‌زا: وقایع استرس‌زای زندگی، می‌توانند زمینه‌ساز بروز یا تشدید علائم افسردگی مداوم شوند.
بیماری‌های جسمی: برخی از بیماری‌های جسمی مزمن، می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهند.
**شخصیت: **افراد با ویژگی‌های شخصیتی خاص، مانند وابستگی یا منفی‌نگری، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به PDD قرار داشته باشند.

درمان اختلال افسردگی مداوم

خوشبختانه، اختلال افسردگی مداوم قابل درمان است. درمان ترکیبی از روان‌درمانی و داروهای ضد افسردگی، رویکرد رایج برای درمان این اختلال به شمار می‌رود:

روان‌درمانی: انواع مختلفی از روان‌درمانی برای درمان PDD وجود دارد، از جمله درمان شناختی- رفتاری (CBT) که به فرد کمک می‌کند الگوهای فکری و رفتاری منفی را شناسایی و تغییر دهد.
داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی می‌توانند با افزایش سطح مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین و نورپینه‌فرین، به بهبود علائم افسردگی کمک کنند.

جمع‌بندی : اختلال افسردگی مداوم، نوعی اختلال خلقی است که با علائم خفیف تا متوسط افسردگی برای مدت طولانی همراه است. این اختلال قابل درمان بوده و با کمک متخصص روانپزشک یا روانشناس و مداخلات درمانی مناسب، می‌توان علائم را کنترل و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید.

افسردگی پس از زایمان (PPD)

افسردگی پس از زایمان (Postpartum Depression) اختلالی خلقی است که در طی چند هفته تا چند ماه پس از زایمان در برخی از زنان بروز پیدا می کند. این اختلال نباید با احساس غم و اندوهی که به طور طبیعی پس از زایمان تحت عنوان “بلاج بعد از زایمان” (Baby Blues) ایجاد می شود، اشتباه گرفته شود. افسردگی پس از زایمان وضعیتی جدی تر و مزمن تر است که می تواند بر توانایی مادر در مراقبت از خود و نوزادش تأثیر بسزایی بگذارد.

علائم افسردگی پس از زایمان

علائم افسردگی پس از زایمان می تواند در زنان مختلف متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع عبارتند از:

خلق افسرده یا تحریک پذیر بودن برای مدت طولانی (حداقل دو هفته)
از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردید
اختلال در خواب یا پرخوابی
کاهش اشتها یا پرخوری
احساس بی ارزشی یا گناه
نداشتن انرژی یا خستگی مفرط
مشکل در تمرکز، تفکر یا تصمیم گیری
افکار مرگ یا خودکشی
مشکل در برقراری ارتباط با نوزاد و احساس دلبستگی با او

عوامل خطر افسردگی پس از زایمان

علل دقیق بروز افسردگی پس از زایمان به طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می رسد ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی در آن دخیل باشند. برخی از عوامل خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان عبارتند از:

سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات خلقی
تغییرات هورمونی پس از زایمان
استرس های روانی زندگی
مشکلات زناشویی یا کمبود حمایت اجتماعی
عوارض بارداری یا زایمان
مشکلات سلامتی جسمی مادر
کمبود خواب

تشخیص افسردگی پس از زایمان

تشخیص افسردگی پس از زایمان توسط پزشک متخصص بر اساس ارزیابی علائم و سابقه پزشکی بیمار صورت می گیرد. در برخی موارد، ممکن است از ابزارهای غربالگری افسردگی پس از زایمان نیز استفاده شود.

درمان افسردگی پس از زایمان

خبر خوشحال کننده این است که افسردگی پس از زایمان قابل درمان است. درمان های مختلفی برای این اختلال وجود دارد که بسته به شدت علائم و شرایط بیمار انتخاب می شوند. برخی از روش های درمانی رایج عبارتند از:

روان درمانی: صحبت با یک روانشناس یا مشاور می تواند به فرد در درک علائم افسردگی، مقابله با استرس و بهبود روابط با اطرافیان کمک کند.
دارو درمانی: در برخی موارد، مصرف داروهای ضد افسردگی می تواند به بهبود علائم کمک کند.
حمایت اجتماعی: دریافت حمایت از همسر، خانواده و دوستان نقش مهمی در بهبود روحیه مادر و روند درمان دارد.
گروه درمانی: شرکت در گروه های درمانی ویژه افسردگی پس از زایمان می تواند به مادران کمک کند تا احساس تنهایی کمتری داشته باشند و از تجربیات یکدیگر بیاموزند.

نتیجه گیری : افسردگی پس از زایمان اختلالی شایع اما قابل درمان است. در صورت مشاهده علائم افسردگی پس از زایمان، به تعویق انداختن مراجعه به پزشک متخصص و دریافت درمان مناسب، امری ضروری است. تشخیص و درمان به موقع می تواند به بهبود کیفیت زندگی مادر و نوزاد کمک شایانی کند.

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD)

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (Premenstrual Dysphoric Disorder) که با نام اختصاری PMDD شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن علائم جسمی و روانی شدید، یک الی دو هفته قبل از شروع قاعدگی بروز پیدا کرده و با شروع خونریزی پریود به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. PMDD را نباید با سندرم پیش از قاعدگی (PMS) اشتباه گرفت. در حالی که PMS در اکثر زنان رخ می‌دهد و علائم آن خفیف تا متوسط است، PMDD بسیار نادرتر بوده و علائم آن شدید و ناتوان‌کننده هستند.

علائم PMDD

علائم PMDD می‌توانند طیف وسیعی از مشکلات جسمی و روانی را شامل شوند. برخی از علائم شایع عبارتند از:

علائم خلقی و رفتاری: تحریک‌پذیری، عصبانیت، اضطراب، افسردگی، نوسانات خلقی شدید، احساس غم و ناامیدی، دشواری در تمرکز، کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره، اختلال در خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)، احساس خستگی و کاهش انرژی.
علائم جسمی: نفخ شکم، حساسیت سینه‌ها، سردرد، درد مفاصل و عضلات.
علائم دیگر: تغییر در اشتها (پرخوری یا کم‌اشتهایی)، ویار غذایی، مشکل در کنترل احساسات و گرایش به رفتارهای تکانشی، افکار خودکشی (در موارد شدید).

تشخیص PMDD

تشخیص PMDD توسط پزشک متخصص بر اساس معیارهای تشخیصی خاصی صورت می‌گیرد. این معیارها شامل:

بروز علائم به صورت دوره‌ای و همزمان با چرخه قاعدگی (حداقل در اکثر دوره‌‌ها)
شروع علائم یک الی دو هفته قبل از قاعدگی و بهبود قابل توجه آن‌ها طی چند روز اول خونریزی
تداخل قابل توجه علائم با فعالیت‌های شغلی، تحصیلی، روابط اجتماعی و زندگی روزمره
عدم وجود سایر اختلالات روانی یا شرایط پزشکی که بتوانند علت علائم را توجیه کنند.

برای تشخیص PMDD، پزشک معمولا سوالاتی در مورد علائم، الگوی قاعدگی و سابقه پزشکی بیمار مطرح می‌کند. همچنین ممکن است برای رد سایر علل احتمالی، انجام برخی آزمایشات تجویز شود.

درمان PMDD

مقاله پیشنهادی : بهترین مشاوره افسردگی در تهران

خوشبختانه، گزینه‌های درمانی موثری برای PMDD در دسترس است. درمان PMDD معمولا ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و مصرف دارو می‌باشد.

تغییرات سبک زندگی: ورزش منظم، رژیم غذایی سالم، مدیریت استرس، خواب کافی و پرهیز از مصرف کافئین و الکل می‌توانند در کاهش علائم PMDD موثر باشند.
درمان دارویی: گروه‌های مختلفی از داروها ممکن است برای درمان PMDD تجویز شوند، از جمله داروهای ضدافسردگی (SSRIها)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و داروهای هورمونی (قرص‌های ضدبارداری).

انتخاب نوع دارو و رژیم درمانی مناسب بر اساس شدت علائم، شرایط پزشکی زمینه‌ای و ترجیحات بیمار توسط پزشک متخصص انجام می‌شود.

نتیجه‌گیری : اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) وضعیتی است که می‌تواند کیفیت زندگی زنان را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. با تشخیص به موقع و دریافت درمان مناسب، می‌توان علائم PMDD را کنترل کرد و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمود. در صورت تجربه علائم شدید پیش از قاعدگی، حتما با پزشک متخصص زنان یا روانپزشک مشورت کنید.

اختلال افسردگی فصلی (SAD)

اختلال عاطفی فصلی (Seasonal Affective Disorder) که به اختصار SAD نیز شناخته می‌شود، نوعی افسردگی است که با تغییر فصل‌ها بروز پیدا می‌کند. این اختلال در اغلب موارد با فرارسیدن فصل پاییز و زمستان و کاهش تدریجی نور خورشید آغاز شده و در بهار و تابستان فروکش می‌کند. با این حال، در موارد نادر شاهد بروز علائم SAD در فصول گرم نیز هستیم.

علائم اختلال عاطفی فصلی

افراد مبتلا به SAD طی دوره‌ی افسردگی فصلی، مجموعه‌ای از علائم زیر را تجربه می‌کنند:

احساس غمگینی، بی‌حوصلگی و بی‌انگیزگی در اکثر روزها
کاهش قابل توجه سطح انرژی و احساس خستگی مداوم
تغییر در الگوی خواب، که می‌تواند به صورت پرخوابی یا کم‌خوابی بروز نماید
تمایل به مصرف کربوهیدرات‌ها و پرخوری
کاهش تمرکز و اختلال در حافظه
احساس ناامیدی، بی‌ارزشی یا گناه
کاهش علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا از آن‌ها لذت می‌بردند
افکار خودکشی (در موارد شدید)

علل احتمالی اختلال عاطفی فصلی

علت دقیق بروز اختلال عاطفی فصلی هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، برخی از عوامل زمینه‌ساز محتمل در ایجاد SAD عبارتند از:

کاهش نور خورشید: کاهش تدریجی نور خورشید در پاییز و زمستان می‌تواند بر ترشح هورمون‌هایی مانند سروتونین و ملاتونین در بدن تأثیر بگذارد. این تغییرات هورمونی می‌توانند بر خلق و خوی فرد و تنظیم چرخه‌ی خواب و بیداری او اثرگذار باشند.
استعداد ژنتیکی: برخی از مطالعات نشان می‌دهند که احتمال ابتلا به SAD در افرادی که سابقه‌ی خانوادگی افسردگی دارند، بیشتر است.
سطوح پایین ویتامین D: کاهش نور خورشید می‌تواند منجر به پایین آمدن سطح ویتامین D در بدن شود. کمبود ویتامین D با بروز علائم افسردگی مرتبط است.

تشخیص اختلال عاطفی فصلی

تشخیص اختلال عاطفی فصلی توسط پزشک متخصص بر اساس معاینه‌ی بالینی و بررسی شرح حال بیمار صورت می‌گیرد. در این راستا، پزشک به الگوی علائم بیمار، شدت و دوره‌ی بروز آن‌ها توجه ویژه‌ای می‌کند. همچنین، ممکن است برای رد سایر اختلالات خلقی، انجام برخی از آزمایشات تشخیصی نیز تجویز شود.

درمان اختلال عاطفی فصلی

خوشبختانه، اختلال عاطفی فصلی قابل درمان است. برخی از روش‌های درمانی متداول برای SAD عبارتند از:

نوردرمانی (درمان با نور): نوردرمانی رایج‌ترین روش درمانی برای SAD به شمار می‌رود. در این روش، فرد در معرض نور مصنوعی با شدت بالا قرار می‌گیرد که می‌تواند تاثیری مشابه نور خورشید داشته باشد و به تنظیم چرخه‌ی خواب و بیداری و بهبود خلق و خوی او کمک کند.
درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع روان‌درمانی به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری منفی خود را شناسایی و اصلاح کند و مهارت‌های مقابله‌ای با استرس را بیاموزد.
دارودرمانی: در موارد شدید اختلال عاطفی فصلی، ممکن است پزشک داروهای ضد افسردگی را برای بیمار تجویز نماید.
تغییر سبک زندگی: برخی از تغییرات در سبک زندگی مانند ورزش منظم، رعایت رژیم غذایی سالم و خواب کافی می‌توانند در کاهش علائم SAD مؤثر باشند.

جمع بندی: اختلال عاطفی فصلی وضعیتی است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد. با آگاهی از علائم و روش‌های درمانی SAD، می‌توان به تشخیص به موقع و درمان موثر این اختلال کمک کرد. در صورت مواجهه با علائم اختلال عاطفی فصلی، مراجعه به پزشک متخصص و دریافت تشخیص و درمان مناسب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

افسردگی غیرمعمول (آتیپیک)

افسردگی غیرمعمول (Atypical Depression) نوعی از افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) است که با علائم خاص و متمایز از افسردگی رایج شناخته می‌شود. علیرغم اشتراکاتی با افسردگی اساسی، این زیرمجموعه الگوی متفاوتی از علائم را به نمایش می‌گذارد که تشخیص و درمان آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علائم افسردگی غیرمعمول

حساسیت مفرط به طرد شدن: افراد مبتلا به افسردگی آتیپیک، حساسیت قابل توجهی نسبت به طرد شدن واقعی یا درک شده از سوی دیگران نشان می‌دهند. این امر می‌تواند منجر به انزوا و دشواری در روابط اجتماعی شود.
نوسانات خلقی بر اساس رویدادهای مثبت: برخلاف افسردگی اساسی که با خلق و خوی پایین مداوم همراه است، در افسردگی غیرمعمول، خلق فرد ممکن است در واکنش به رویدادهای مثبت، به طور موقت بهبود یابد.
پرخوری یا کم‌خوری قابل توجه: تغییرات قابل توجه در اشتها و الگوی غذا خوردن، از علائم شایع این اختلال به شمار می‌رود.
احساس رخوت و سنگینی در اندام: این افراد اغلب احساس سنگینی و کرختی در اندام‌ها را گزارش می‌کنند که بر سطح انرژی و فعالیت‌های روزانه آنها تاثیر می‌گذارد.
حساسیت بیش از حد به انتقاد: کمبود عزت نفس و حساسیت بالا نسبت به انتقاد، از ویژگی‌های بارز افسردگی آتیپیک است.

تشخیص افسردگی غیرمعمول

تشخیص افسردگی آتیپیک بر اساس معیارهای تشخیصی موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) صورت می‌گیرد. روانپزشک با بررسی دقیق علائم و سوابق پزشکی فرد، به تشخیص این اختلال می‌پردازد.

درمان افسردگی غیرمعمول

درمان افسردگی غیرمعمول اغلب ترکیبی از روان‌درمانی و دارو درمانی است.

روان‌درمانی: رویکردهای مختلفی از جمله درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان بین فردی (IPT) می‌توانند در بهبود علائم افسردگی آتیپیک اثربخش باشند. این درمان‌ها به فرد کمک می‌کنند تا الگوهای فکری و رفتاری ناسازگار را شناسایی و اصلاح کند.
دارو درمانی: در برخی موارد، مصرف داروهای ضد افسردگی به ویژه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) تجویز می‌گردد. با این حال، به دلیل تفاوت‌های موجود در علائم، ممکن است داروهای ضد افسردگی رایج در افسردگی غیرمعمول به خوبی عمل نکنند.

نتیجه‌گیری : افسردگی غیرمعمول، زیرمجموعه‌ای از افسردگی اساسی است که با ویژگی‌هایی مانند حساسیت به طرد، نوسانات خلقی و پرخوری یا کم‌خوری قابل توجه شناخته می‌شود. تشخیص و درمان به موقع این اختلال، در بهبود کیفیت زندگی فرد و ارتقای سلامت روان او نقش بسزایی دارد.