اختلال اضطراب چیست؟ انواع، علائم، علت و درمان

اختلال اضطراب (Anxiety Disorder) گروهی از اختلالات روانی شایع است که با احساسات مزمن و غیرقابل کنترل اضطراب و ترس مشخص می شود. این احساسات به گونه ای شدید و مداوم هستند که در کارکردهای اجتماعی، شغلی و تحصیلی فرد اختلال ایجاد می کنند.

اختلال اضطراب، وضعیتی است که با احساس مداوم نگرانی و ترس غیرمنطقی مشخص می شود. این اختلال می تواند بر جنبه های مختلف زندگی فرد تأثیر گذاشته و کیفیت زندگی او را پایین بیاورد.

خوشبختانه، روش های درمانی موثری برای اختلال اضطراب وجود دارد که در جدول زیر به پنج مورد از اصلی ترین آن ها اشاره شده است:

روش های درمانی اختلال اضطراب

روش درمانی	توضیح
درمان شناختی رفتاری (CBT)	این نوع درمان بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی که منجر به اضطراب می شوند، تمرکز دارد. در CBT، فرد یاد می گیرد که چگونه افکار تحریف شده را به چالش بکشد و با موقعیت های اضطراب زا به روشی سازگارانه تر برخورد نماید.
دارودرمانی	داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی می توانند علائم اختلال اضطراب را کاهش دهند. تجویز دارو باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد و مصرف خودسرانه دارو به هیچ وجه توصیه نمی شود.
تمرینات آرام سازی	روش هایی مانند تمرینات تنفس عمیق، ریلکسیشن تدریجی عضلانی و مدیتیشن می توانند به کاهش علائم فیزیکی اضطراب مانند تنش عضلانی، تپش قلب و سرگیجه کمک کنند.
قرار گرفتن در معرض	در این روش درمانی، فرد به تدریج در معرض موقعیت ها یا اشیایی که باعث اضطراب او می شوند قرار می گیرد. با تکرار این مواجهه، فرد یاد می گیرد که چگونه بر ترس خود غلبه کند و اضطرابش را کنترل نماید.
حمایت گروهی	گروه درمانی می تواند فضایی امن و حمایتی را برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراهم کند. در این گروه ها، افراد می توانند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند، از یکدیگر حمایت بگیرند و راهکارهای مقابله با اضطراب را بیاموزند.

اختلال اضطراب قابل درمان است. با بهره مندی از روش های درمانی مناسب و حمایت اطرافیان، می توان بر این اختلال غلبه کرد و به آرامش و کیفیت زندگی مطلوب دست یافت.

آیا اختلالات اضطرابی درمان دارد

انواع اختلال اضطراب:

اختلالات اضطرابی انواع مختلفی دارند که هر کدام با علائم و نشانه های خاصی همراه هستند. برخی از شایع ترین انواع اختلال اضطراب عبارتند از:

• اختلال اضطراب منتشر (GAD): نگرانی و تشویش بیش از حد و فراگیر در مورد مسائل روزمره، بدون وجود دلیل مشخص.
• اختلال هراس (Panic Disorder): حملات ناگهانی و مکرر ترس و وحشت شدید همراه با علائم جسمی مانند تپش قلب، تعریق، تنگی نفس و سرگیجه.
• اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder): ترس شدید از موقعیت های اجتماعی و قرار گرفتن در معرض داوری دیگران.
• اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder): اضطراب شدید ناشی از جدایی از فرد یا مکان آشنا.
• اختلال فوبی (Phobia): ترس غیرمنطقی و شدید از یک شیء یا موقعیت خاص.

علائم اختلال اضطراب:

علائم اختلال اضطراب می تواند ترکیبی از علائم جسمی، روانی و رفتاری باشد. برخی از شایع ترین علائم عبارتند از:

• علائم جسمی: تپش قلب، تعریق، لرزش، تنگی نفس، سرگیجه، تهوع، خشکی دهان، سردرد، احساس خستگی.
• علائم روانی: نگرانی و تشویش بیش از حد، افکار منفی، احساس خطر قریب الوقوع، بی قراری، مشکل در تمرکز، مشکل در خواب.
• علائم رفتاری: اجتناب از موقعیت های اضطراب زا، منزوی شدن، وابستگی به دیگران، رفتارهای تسکین دهنده (مانند جویدن ناخن).

تشخیص و درمان اختلال اضطراب:

تشخیص اختلال اضطراب توسط پزشک متخصص بر اساس معاینه بالینی، مصاحبه بالینی و در صورت نیاز، انجام برخی از تست های روانشناختی صورت می گیرد. درمان اختلال اضطراب معمولا ترکیبی از روان درمانی (مانند درمان شناختی رفتاری) و دارو درمانی (مانند داروهای ضد اضطراب) است.

پیشگیری از اختلال اضطراب:

اگرچه راه قطعی برای پیشگیری از اختلال اضطراب وجود ندارد، اما با به کار بستن برخی از راهکارها می توان از بروز آن پیشگیری کرد یا شدت علائم را کاهش داد. برخی از این راهکارها عبارتند از:

• مدیریت استرس
• ورزش کردن به طور منظم
• داشتن خواب کافی
• رژیم غذایی سالم
• تقویت روابط اجتماعی
• یادگیری مهارت های مقابله ای با اضطراب

جمع بندی: اختلال اضطراب یک اختلال روانی شایع است که قابل درمان می باشد. در صورت مواجهه با علائم اختلال اضطراب، مراجعه به پزشک متخصص و دریافت درمان مناسب، امری ضروری است. تشخیص و درمان به موقع می تواند به فرد در کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک شایانی نماید.

درمان قطعی اضطراب

تفاوت استرس و اضطراب چیست؟ استرس و اضطراب، هرچند اغلب به جای هم به کار می‌روند، اما دو مفهوم مجزا در حوزه‌ی روان‌شناسی به شمار می‌آیند. درک درست تفاوت‌های این دو احساس، در مدیریت موثر آن‌ها و ارتقاء سلامت روان نقش بسزایی ایفا می‌کند.

استرس (Stress)

استرس پاسخی طبیعی بدن در برابر رویدادها یا موقعیت‌هایی است که احساس خطر یا تهدید را در فرد ایجاد می‌کنند. این واکنش فیزیولوژیکی، بدن را برای «جنگ یا گریز» آماده می‌سازد و باعث افزایش ضربان قلب، تنفس، فشار خون و هوشیاری می‌شود. استرس در واقع می‌تواند مفید باشد، چرا که باعث تمرکز حواس و افزایش انرژی برای رویارویی با چالش‌ها می‌شود.

ویژگی‌های استرس:

• ناشی از یک عامل تهدید مشخص و خارجی است.
• معمولا در زمانه‌ی رویداد یا موقعیت استرس‌زا وجود دارد.
• پس از برطرف شدن عامل استرس‌زا، کاهش می‌یابد.
• می‌تواند کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد.

اضطراب (Anxiety)

اضطراب، احساس نگرانی، دلهره و تشویش در مورد رویدادهای آینده‌ی مبهم است. این احساس می‌تواند بدون وجود یک عامل تهدید مشخص بروز یابد و فرد را درگیر نگرانی‌های مداوم و افکار منفی کند. اضطراب مزمن می‌تواند بر عملکرد روزانه‌ی فرد در زمینه‌های مختلف زندگی تاثیر منفی بگذارد.

ویژگی‌های اضطراب:

• لزوما ناشی از یک عامل تهدید مشخص نیست.
• می‌تواند بدون وجود محرک خارجی بروز یابد.
• معمولا پایدار و بلندمدت است.
• می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد روزانه شود.

جدول مقایسه‌ای استرس و اضطراب

جمع بندی : استرس و اضطراب هرچند با یکدیگر مرتبط هستند، اما ماهیت و منشا متفاوتی دارند. درک این تفاوت‌ها به افراد کمک می‌کند تا با مدیریت صحیح این احساسات، به آرامش روانی بیشتری دست یابند. در صورت مواجهه با اضطراب شدید و ناتوان‌کننده، مراجعه به متخصص روانشناس برای دریافت مشاوره و درمان ضروری است.