رشته گردشگری

صنعت گردشگری، به قرن هفدهم میلادی بازمی‌گردد، و شاهد رشدی چشمگیر بوده است. آمار گردشگران بین‌المللی، گویای این توسعه فزاینده است؛ از 25 میلیون نفر در سال 1950 به 1 میلیارد و 231 میلیون نفر در سال 2017.

رشته گردشگری، اگرچه در مقایسه با سایر رشته‌های تحصیلی، متقاضیان کمتری دارد، اما همواره مورد توجه افرادی بوده است که علاوه بر علاقه به این حوزه، به دنبال کسب تحصیلات آکادمیک و بهره‌مندی از فرصت‌های شغلی متنوع در این صنعت رو به رشد هستند. دانشگاه‌ها نیز به منظور پاسخگویی به این نیاز، اقدام به پذیرش دانشجو در رشته گردشگری، هم از طریق کنکور سراسری و هم بر اساس سوابق تحصیلی، می‌نمایند.

افرادی که به حوزه‌هایی همچون تاریخ، جغرافیا، فرهنگ، معماری، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی و سایر زمینه‌های مرتبط علاقه‌مند هستند، می‌توانند به عنوان کاندیداهای مناسب برای تحصیل در رشته گردشگری مطرح شوند. این رشته، با ماهیت چندوجهی خود، فرصت‌های شغلی گوناگونی را در زمینه‌های مختلف از جمله مدیریت تور، راهنمای گردشگری، بازاریابی گردشگری، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، و مدیریت رویدادها، برای فارغ‌التحصیلان فراهم می‌آورد.

با توجه به رشد روزافزون صنعت گردشگری در ایران و جهان، نیاز به نیروی انسانی متخصص و کارآمد در این حوزه، بیش از پیش احساس می‌شود. رشته گردشگری، با هدف تربیت متخصصانی توانمند در زمینه بازاریابی، فروش محصولات گردشگری و جذب گردشگران، طراحی و ارائه شده است.

این رشته، با ارائه دانش و مهارت‌های لازم در زمینه‌های مدیریت جهانگردی، برنامه‌ریزی گردشگری و بازاریابی، به دانشجویان کمک می‌کند تا در این صنعت پویا و پررونق، نقش موثری ایفا کنند. اگرچه رشته گردشگری در ایران، در مقایسه با سایر رشته‌های تحصیلی، از استقبال کمتری برخوردار است، اما دانشگاه‌های متعددی در سراسر کشور، دوره‌های آموزشی مرتبط با گردشگری و توریسم را ارائه می‌دهند.

ماهیت اصلی این رشته، گردشگری است و دروس ارائه شده در مقاطع تحصیلی مختلف، به طور عمده، بر مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری تمرکز دارند. فارغ‌التحصیلان این رشته، می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از جمله آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی، موزه‌ها، جاذبه‌های گردشگری و سازمان‌های مرتبط با گردشگری، مشغول به کار شوند.

ویژگی‌های افرادی که رشته گردشگری برای آنها مناسب است

رشته گردشگری، به عنوان یک حوزه میان‌رشته‌ای، از دانش و مهارت‌های متنوعی بهره می‌برد. موفقیت در این رشته، نیازمند تسلط بر مباحث گوناگونی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

• علوم انسانی:
  • تاریخ و جغرافیا: آشنایی با تاریخ و جغرافیای مناطق مختلف، برای درک بهتر جاذبه‌های گردشگری و ارائه اطلاعات دقیق به گردشگران، ضروری است.
  • روان‌شناسی و جامعه‌شناسی: درک رفتار و انگیزه‌های گردشگران، برای ارائه خدمات مطلوب و ایجاد تجربه‌ای رضایت‌بخش، اهمیت دارد.
  • باستان‌شناسی و معماری: آشنایی با آثار تاریخی و معماری، برای راهنمایی گردشگران و ارائه اطلاعات تخصصی، مفید است.
• علوم طبیعی:
  • آشنایی با طبیعت و علوم طبیعی: برای فعالیت در حوزه گردشگری طبیعت‌گردی (اکوتوریسم)، آشنایی با گیاهان، جانوران و محیط زیست، الزامی است.
  • کشاورزی: در برخی از مناطق گردشگری، کشاورزی نقش مهمی در جذب گردشگران ایفا می‌کند. بنابراین، آشنایی با اصول کشاورزی می‌تواند مفید باشد.
• مهارت‌های زبانی:
  • زبان‌های خارجی: تسلط به زبان‌های خارجی، به ویژه زبان انگلیسی، برای ارتباط با گردشگران بین‌المللی، ضروری است.
• اطلاعات عمومی:
  • اطلاعات عمومی در زمینه‌های کشورها و تاریخ ملل و فرهنگ جوامع: داشتن اطلاعات عمومی گسترده، به ویژه در زمینه‌های تاریخ، فرهنگ و جغرافیای کشورها، به فعالان حوزه گردشگری کمک می‌کند تا خدمات بهتری به گردشگران ارائه دهند و برند شخصی خود را تقویت کنند.

با توجه به ماهیت میان‌رشته‌ای رشته گردشگری، داوطلبان علاقه‌مند به این رشته، باید از دانش و مهارت‌های متنوعی برخوردار باشند.

رشته گردشگری، فرصت تحصیل در چهار مقطع تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری را برای علاقه‌مندان فراهم می‌آورد.

ثبت نام کنکور کاردانی فنی حرفه ای ۱۴۰۳، با گرایش “کاردانی حرفه‌ای گردشگری”، علاقه‌مندان می‌توانند با مبانی و اصول اولیه صنعت گردشگری آشنا شوند.

در مقطع کارشناسی، گرایش “مدیریت گردشگری” ارائه می‌شود که به دانشجویان امکان می‌دهد تا در زمینه مدیریت و برنامه‌ریزی فعالیت‌های گردشگری، مهارت‌های لازم را کسب کنند.

مقطع کارشناسی ارشد، با دو گرایش “مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی جهانگردی” و “مدیریت جهانگردی گرایش برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی”، فرصت‌های تخصصی‌تری را برای دانشجویان فراهم می‌آورد.

در نهایت، مقطع دکتری با گرایش “مدیریت گردشگری”، بالاترین سطح تحصیلات در این رشته را ارائه می‌دهد و به دانشجویان امکان می‌دهد تا در زمینه‌های پژوهشی و مدیریتی پیشرفته در حوزه گردشگری، فعالیت کنند.

رشته گردشگری، به عنوان یک حوزه میان‌رشته‌ای، در مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی، دروس متنوعی را ارائه می‌دهد که به شرح زیر است:

مقطع کاردانی:

• بازاریابی و فروش در صنعت گردشگری
• برنامه‌ریزی و عملیات گشت‌های مسافرتی
• تاریخ ایران و جهان (قبل و بعد از اسلام)
• جغرافیای ایرانگردی و جهانگردی
• حسابداری
• زبان خارجی
• شناخت صنعت گردشگری
• قوانین و مقررات جهانگردی
• فناوری اطلاعات و ارتباطات
• معماری

مقطع کارشناسی:

• شناخت روحیات ملل
• قوانین و مقررات حقوقی گردشگری
• مدیریت بازاریابی و تبلیغات گردشگری
• اقتصاد گردشگری
• شناخت صنعت گردشگری
• زبان خارجی
• جغرافیای جهانگردی
• باستان‌شناسی
• آشنایی با موزه‌ها
• جامعه‌شناسی گردشگری
• حسابداری
• آمار کاربردی
• تاریخ فرهنگ و هنر
• اصول مدیریت و برنامه‌ریزی
• فناوری اطلاعات

این دروس، دانشجویان را با مباحث مختلف مرتبط با صنعت گردشگری، از جمله بازاریابی، برنامه‌ریزی، تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و مدیریت، آشنا می‌سازد.

رشته گردشگری، با توجه به رشد روزافزون صنعت گردشگری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این رشته، در حال حاضر تا مقطع دکتری در دانشگاه‌های ایران ارائه می‌شود. دانشگاه علامه طباطبایی، به عنوان اولین دانشگاه ارائه‌دهنده این رشته، نقش پیشگامی در توسعه آموزش گردشگری در کشور داشته است.

امکان ادامه تحصیل در رشته گردشگری در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری فراهم است. مقطع کاردانی با گرایش “کاردانی حرفه‌ای گردشگری”، مقطع کارشناسی با گرایش “مدیریت گردشگری”، مقطع کارشناسی ارشد با دو گرایش “مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی جهانگردی” و “مدیریت جهانگردی گرایش برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی” و مقطع دکتری با گرایش “مدیریت گردشگری” به علاقه‌مندان ارائه می‌شود.

نکات مهم:

• ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها در هر سال تحصیلی متغیر است.
• علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت گردشگری نیز می‌تواند فرصت‌های شغلی مناسبی را فراهم کند.
• تحصیلات دانشگاهی برای کسب مشاغل ثابت و اخذ مجوزهای لازم جهت تأسیس دفاتر مسافرتی ضروری است.

در اینجا فهرستی از دانشگاه‌های ارائه دهنده رشته گردشگری در خارج از کشور به همراه مقاطع تحصیلی و گرایش‌های ارائه شده توسط آن‌ها آورده شده است:

دانشگاه گریفیث استرالیا (Griffith University):

• مقطع تحصیلی: کارشناسی و کارشناسی ارشد
• گرایش‌ها: کارشناسی تجارت، مدیریت مهمان‌نوازی بین‌المللی

دانشگاه وست‌مینستر انگلستان (University of Westminster):

• مقطع تحصیلی: کارشناسی و کارشناسی ارشد
• گرایش‌ها: مدیریت جهانگردی و رویدادها، برنامه‌ریزی و مدیریت جهانگردی

دانشگاه پلی‌تکنیک هنگ‌کنگ (The Hong Kong Polytechnic University):

• مقطع تحصیلی: کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری
• گرایش‌ها: مدیریت جهانگردی

دانشگاه کوئینزلند استرالیا (The University of Queensland):

• مقطع تحصیلی: کارشناسی و کارشناسی ارشد
• گرایش‌ها:مدیریت هتلداری و جهانگردی بین المللی

دانشگاه نیویورک ایالات متحده آمریکا (New York University):

• مقطع تحصیلی:کارشناسی و کارشناسی ارشد
• گرایش‌ها: مدیریت هتلداری و مدیریت جهانگردی

دانشگاه پردیو ایالات متحده آمریکا (Purdue University):

• مقطع تحصیلی:کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری
• گرایش‌ها:مدیریت جهانگردی و مهمان نوازی

دانشگاه سوری انگلستان (University of Surrey):

• مقطع تحصیلی:کارشناسی و کارشناسی ارشد
• گرایش‌ها: مهمان‌نوازی و مدیریت جهانگردی بین‌المللی، حمل و نقل، رویدادهای بین‌المللی، هتلداری بین‌المللی، مدیریت استراتژیک هتلداری و بازاریابی و مدیریت استراتژیک جهانگردی

دانشگاه بورنموث انگلیس (Bournemouth University):

• مقطع تحصیلی:کارشناسی و کارشناسی ارشد
• گرایش‌ها:مدیریت گردشگری، مدیریت جهانگردی و مهمان‌نوازی بین‌المللی

دانشگاه تمپل ایالات متحده آمریکا (Temple University):

• مقطع تحصیلی:کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری
• گرایش‌ها:مهمان‌نوازی و جهانگردی، مدیریت مهمان‌نوازی، مدیریت تجارت با تمرکز در جهانگردی و ورزش، مدیریت اجرایی رویدادها

دانشگاه موناش استرالیا (Monash University):

• مقطع تحصیلی:کارشناسی و کارشناسی ارشد
• گرایش‌ها:گردشگری و جهانگردی

میزان حقوق و دستمزد فارغ‌التحصیلان رشته گردشگری، متأثر از عوامل گوناگونی از جمله مهارت‌های فردی، سابقه کاری، تسلط به زبان‌های خارجی، نوع شغل، سطح تحصیلات و مدارک مرتبط شغلی است. بدیهی است که ارتقای سطح مهارت‌ها و دانش تخصصی، نقش بسزایی در افزایش درآمد و دستیابی به موقعیت‌های شغلی بهتر دارد. به عنوان مثال، درآمد یک راهنمای تور مسلط به زبان‌های خارجی، به طور میانگین، حدود 500 هزار تومان در روز است.

صنعت گردشگری، یکی از بزرگ‌ترین بازارهای کار در سطح جهان است و بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، از هر 10 فرصت شغلی جدید، یک فرصت به این صنعت اختصاص دارد. با این حال، عوامل متعددی از جمله نوسانات اقتصادی، چالش‌های سیاسی و شیوع بیماری‌های واگیردار، می‌توانند بر بازار کار گردشگری تأثیرگذار باشند. با وجود این، با توجه به اهمیت روزافزون این صنعت، فرصت‌های شغلی در آن رو به افزایش است.

برای موفقیت در بازار کار گردشگری، علاوه بر مهارت‌های تخصصی، توجه به مهارت‌های نرم نیز ضروری است. مهارت‌های نرم، شامل مهارت‌های ارتباطی، حل مسئله، کار تیمی و مدیریت زمان است که به افراد کمک می‌کند در محیط‌های کاری، تعاملات موثرتری داشته باشند و از سایر رقبا متمایز شوند.

سوالات پر تکرار درباره رشته گردشگری

رشته گردشگری، به دلیل ماهیت میان‌رشته‌ای و پویایی که دارد، همواره مورد توجه داوطلبان کنکور سراسری بوده است. در این راستا، سوالات متداول و پرتکراری در مورد این رشته مطرح می‌شود که در ادامه به برخی از آن‌ها پاسخ داده می‌شود:

1. رشته گردشگری مناسب چه افرادی است؟

افرادی که به حوزه‌هایی همچون تاریخ، جغرافیا، فرهنگ، معماری، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی و سایر زمینه‌های مرتبط علاقه‌مند هستند، می‌توانند به عنوان کاندیداهای مناسب برای تحصیل در رشته گردشگری مطرح شوند. همچنین، افرادی که دارای مهارت‌های ارتباطی قوی، توانایی کار گروهی و روحیه‌ای خوش‌بین و مثبت‌اندیش هستند، هم می‌توانند در این رشته به موفقیت برسند. علاوه بر این، افرادی که به زبان‌های خارجی علاقه‌مند هستند و به چند زبان مسلط هستند، فرصت‌های شغلی بیشتری در این رشته خواهند داشت.¹

2. فرصت‌های شغلی فارغ‌التحصیلان رشته گردشگری چیست؟

  اعلام نتایج انتخاب رشته دکتری وزارت بهداشت ۱۴۰۳

فارغ‌التحصیلان این رشته، می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از جمله آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی، موزه‌ها، جاذبه‌های گردشگری و سازمان‌های مرتبط با گردشگری، مشغول به کار شوند.

3. آیا امکان تحصیل در رشته گردشگری بدون کنکور وجود دارد؟

بله، دانشگاه‌ها نیز به منظور پاسخگویی به این نیاز، اقدام به پذیرش دانشجو در رشته گردشگری، هم از طریق کنکور سراسری و هم بر اساس سوابق تحصیلی، می‌نمایند.

4. چه مهارت‌هایی برای موفقیت در رشته گردشگری لازم است؟

آشنایی با زبان‌های خارجی، اطلاعات عمومی بالا، شناخت فرهنگ و تاریخ کشورها، روابط عمومی قوی و فن بیان مناسب، و مهارت‌های عمومی و تخصصی مانند ICDL.

5. رشته گردشگری در چه مقاطعی ارائه می‌شود؟

رشته گردشگری در چهار مقطع تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می‌شود.

6. گرایش‌های رشته گردشگری در مقاطع تحصیلات تکمیلی کدامند؟

در مقطع کارشناسی ارشد، دو گرایش “مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی جهانگردی” و “مدیریت جهانگردی گرایش برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی” ارائه می‌شود. در مقطع دکتری نیز گرایش “مدیریت گردشگری” ارائه می‌گردد.

7. دروس مهم رشته گردشگری در مقاطع مختلف کدامند؟

دروس رشته گردشگری در مقاطع مختلف، شامل مباحثی همچون بازاریابی و فروش، برنامه‌ریزی گشت‌های مسافرتی، تاریخ و جغرافیا، زبان‌های خارجی، مدیریت بازاریابی و تبلیغات گردشگری، اقتصاد گردشگری، باستان‌شناسی، جامعه‌شناسی گردشگری، مدیریت منابع انسانی، و برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی می‌باشد.

8. آیا تحصیلات آکادمیک تنها راه اشتغال در رشته گردشگری است؟

خیر، علاوه بر تحصیلات آکادمیک، شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت گردشگری نیز می‌تواند فرصت‌های شغلی مناسبی را برای علاقه‌مندان فراهم کند. با این حال، تحصیلات دانشگاهی، همچنان برای کسب مشاغل ثابت و اخذ مجوزهای لازم برای تأسیس دفاتر مسافرتی، از اهمیت بالایی برخوردار است.

  بهترین مشاور انتخاب رشته کنکور

جمع بندی

رشته گردشگری، به عنوان یک حوزه میان‌رشته‌ای، نقش مهمی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها ایفا می‌کند. این رشته، با ارائه دانش و مهارت‌های لازم در زمینه‌های مدیریت جهانگردی، برنامه‌ریزی گردشگری و بازاریابی، به تربیت متخصصانی می‌پردازد که قادر به فعالیت در صنایع مختلف مرتبط با گردشگری هستند.

فارغ‌التحصیلان این رشته، می‌توانند در آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی، موزه‌ها، جاذبه‌های گردشگری و سازمان‌های مرتبط با گردشگری، مشغول به کار شوند. با توجه به رشد روزافزون صنعت گردشگری در ایران و جهان، نیاز به نیروی انسانی متخصص و کارآمد در این حوزه، بیش از پیش احساس می‌شود. رشته گردشگری، با ارائه دروس متنوع و کاربردی، دانشجویان را برای ورود به بازار کار آماده می‌کند.

داوطلبان علاقه‌مند به این رشته، باید از مهارت‌های ارتباطی قوی، توانایی کار گروهی، تسلط به زبان‌های خارجی و اطلاعات عمومی بالا برخوردار باشند. همچنین، داشتن علاقه به تاریخ، فرهنگ و جغرافیای مناطق مختلف، از جمله ویژگی‌های ضروری برای موفقیت در این رشته است.