معرفی رشته حقوق
جهت مشاوره تلفنی در زمینه معرفی رشته حقوق
از تلفن ثابت در سراسر کشور با شماره ۱۶۱۳_۹۰۷_۹۰۹ (بدون پیش شماره) تماس بگیرید
پاسخگویی از ۸ صبح تا ۱۲ شب حتی ایام تعطیل
این راهنمای جامع به معرفی رشته حقوق، مهارتهای لازم، چارت درسی کامل، گرایشها و آینده شغلی آن (وکالت، قضاوت، سردفتری) میپردازد و یک دید واقعبینانه برای داوطلبان و والدین ارائه میدهد.
مقالهای که پیش روی شما قرار دارد، با همت و تخصص تیم تولید محتوای ذهن آگاهانه و با هدف ترسیم یک تصویر شفاف، واقعبینانه و در عین حال الهامبخش از رشته حقوق تدوین شده است. ما به عنوان متخصصانی که سالها در مسیر هدایت تحصیلی و شغلی جوانان گام برداشتهایم، بر آن هستیم تا از کلیشههای رایج سینمایی و تصورات عمومی فراتر رفته و به کالبدشکافی این رشته بنیادین بپردازیم. این نوشتار، نه یک تعریف لغتنامهای، بلکه یک نقشه راه استراتژیک برای کسانی است که در آستانه یکی از مهمترین تصمیمات زندگی خود قرار دارند.
مقدمهای بر جهان حقوق: فراتر از ردای وکالت و چکش قضاوت
هنگامی که نام “حقوق” به میان میآید، ذهن بسیاری از ما بیدرنگ به سمت دادگاههای پرالتهاب، وکلای سخنور و قضات قاطع کشیده میشود. این تصویر، هرچند بخشی از واقعیت این رشته است، اما تنها قلهای از کوه یخی عظیم و شگفتانگیزی است که “علم حقوق” نام دارد.
حقوق، پیش و بیش از آنکه یک شغل باشد، یک “دانش” و یک “هنر” است؛ دانش تنظیم روابط اجتماعی و هنر استدلال برای رسیدن به عدالت. این رشته، ستون فقرات یک جامعه متمدن است و از سادهترین تعاملات روزمره ما، مانند خرید یک کالا، تا پیچیدهترین قراردادهای بینالمللی، ردپای آن به وضوح دیده میشود.
معرفی رشته حقوق در واقع معرفی نظامی از قواعد و اصول است که به زندگی اجتماعی ما نظم، امنیت و قابلیت پیشبینی میبخشد. انتخاب این رشته، به معنای ورود به دنیایی است که در آن، “کلمات” قدرتی شگرف دارند و “منطق” ابزار اصلی کار شماست.
این مقاله، شما را به سفری عمیق در این دنیا دعوت میکند؛ سفری که از بررسی ویژگیهای شخصیتی لازم برای یک حقوقدان موفق آغاز میشود، از میان واحدهای درسی چالشبرانگیز آن عبور میکند و به چشماندازهای شغلی متنوع و آزمونهای سرنوشتساز آن ختم میشود. با ما همراه باشید تا با دیدی باز، تصمیم بگیرید که آیا روح شما با آوای منطق و عدالت، همنواست یا خیر.
معرفی رشته حقوق: سفری به دنیای منطق، استدلال و عدالت
در هسته خود، علم حقوق به مطالعه و تحلیل قواعدی میپردازد که رفتار انسانها را در جامعه کنترل و تنظیم میکند. این قواعد، که از منابع مختلفی چون قانون، عرف، رویه قضایی و اصول دینی نشأت میگیرند، چارچوبی را برای حل و فصل اختلافات و تضمین حقوق و آزادیهای فردی و اجتماعی فراهم میآورند. معرفی رشته حقوق بدون درک این ماهیت دوگانه، یعنی “نظمبخشی” و “عدالتجویی”، ناقص خواهد بود.
یک حقوقدان، از یک سو باید به ساختارها و قوانین موجود احترام بگذارد و از سوی دیگر، باید همواره در تلاش باشد تا این قوانین را به گونهای تفسیر و اجرا کند که به تحقق عدالت نزدیکتر شود.
این رشته، یک علم صرفاً حفظی نیست؛ هرچند به حافظه قوی برای به خاطر سپردن مواد قانونی نیاز دارد، اما جوهره اصلی آن، “قدرت تحلیل و استدلال” است. شما به عنوان یک دانشجوی حقوق یاد میگیرید که چگونه یک پدیده اجتماعی یا یک اختلاف را به “زبان حقوقی” ترجمه کنید، آن را با مواد قانونی تطبیق دهید و با استفاده از منطق حقوقی، یک نتیجهگیری مستدل ارائه دهید.
این همان مهارتی است که یک حقوقدان را از یک فرد مطلع از قانون، متمایز میکند. در نظام حقوقی ایران، این علم پیوندی عمیق و ناگسستنی با “فقه اسلامی” دارد و بسیاری از قوانین، به ویژه در حوزه حقوق خصوصی و جزا، ریشه در مبانی فقهی دارند. بنابراین، در فرآیند معرفی رشته حقوق در ایران، نمیتوان از نقش کلیدی فقه و اصول آن غافل شد.
رشته حقوق
مهارتها و ویژگیهای شخصیتی لازم برای موفقیت در رشته حقوق
پیش از انتخاب هر رشتهای، اولین قدم، خودشناسی است. آیا ویژگیهای شخصیتی و توانمندیهای ذاتی شما با نیازهای آن رشته همخوانی دارد؟ معرفی رشته حقوق بدون پرداختن به این موضوع، داوطلبان را به مسیری اشتباه هدایت خواهد کرد. موفقیت در این رشته، بیش از هر چیز، نیازمند مجموعهای از مهارتهای ذهنی و ویژگیهای شخصیتی خاص است.
قدرت استدلال و تفکر منطقی: سنگ بنای یک حقوقدان
این مهمترین ویژگی است. یک حقوقدان دائماً در حال تحلیل موقعیتهای پیچیده، شناسایی اجزای یک مسئله، یافتن ارتباط منطقی بین آنها و رسیدن به یک نتیجهگیری بر اساس مقدمات صحیح است. اگر از حل معماهای منطقی، پیدا کردن الگوها و ساختن استدلالهای گام به گام لذت میبرید، ذهن شما آمادگی لازم برای تفکر حقوقی را دارد.
فن بیان، نوشتار قوی و هنر متقاعدسازی
حقوقدانان با کلمات سر و کار دارند. چه در قالب یک لایحه دفاعیه، چه در یک قرارداد تجاری و چه در یک جلسه مذاکره، توانایی استفاده دقیق، شفاف و متقاعدکننده از کلمات، یک ابزار حیاتی است. شما باید بتوانید افکار پیچیده خود را به صورت منسجم و روان، هم در گفتار و هم در نوشتار، بیان کنید. اگر به نویسندگی، سخنرانی و مباحثه علاقه دارید، این یک نشانه مثبت برای شماست.
علاقه به مطالعه، صبر و کنجکاوی بیپایان
رشته حقوق، رشتهای مبتنی بر مطالعه مستمر است. حجم کتابها و مقالات بسیار بالاست و قوانین نیز دائماً در حال تغییر و تحول هستند. یک حقوقدان موفق، یک یادگیرنده مادامالعمر است. او باید صبور باشد و ساعتها برای یافتن پاسخ یک سوال در میان انبوهی از منابع، وقت صرف کند. اگر از مطالعه طولانیمدت و تحقیق خسته نمیشوید، این رشته میتواند برای شما جذاب باشد.
عدالتخواهی و تعهد به اصول اخلاقی
هرچند همه حقوقدانان مستقیماً در مسند قضاوت یا وکالت نمینشینند، اما داشتن یک حس قوی عدالتخواهی و تعهد به اصول اخلاقی، یک قطبنمای درونی برای حرکت در این مسیر است. این رشته با سرنوشت، مال و آبروی انسانها گره خورده است و یک حقوقدان باید از سلامت نفس و وجدان کاری بالایی برخوردار باشد.
کالبدشکافی چارت درسی: واحدهای کارشناسی در معرفی رشته حقوق
این بخش، به درخواست مشخص شما، به بررسی دقیق و جزئی واحدهای درسی مقطع کارشناسی حقوق میپردازد. این دوره معمولاً شامل ۱۳۵ تا ۱۴۰ واحد درسی است که در یک دوره چهار ساله (۸ ترم) ارائه میشود. این دروس را میتوان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
دروس پایه و عمومی: شالوده دانش حقوقی
این دروس که معمولاً در ترمهای اول و دوم ارائه میشوند، مبانی و مفاهیم بنیادین علم حقوق را به شما میآموزند و شما را با زبان و منطق این رشته آشنا میکنند. این دروس، پایهای هستند که تمام دانش تخصصی شما بر روی آن بنا خواهد شد.
- مقدمه علم حقوق: اولین و مهمترین درس برای آشنایی با مفاهیم پایه مانند حق، تکلیف، قانون، منابع حقوق و شاخههای مختلف آن.
- حقوق اساسی (۱ و ۲): مطالعه ساختار حکومت، تفکیک قوا، حقوق و آزادیهای ملت بر اساس قانون اساسی.
- حقوق جزای عمومی (۱ و ۲): بررسی عناصر تشکیلدهنده جرم، مسئولیت کیفری و انواع مجازاتها.
- حقوق مدنی (۱ – اشخاص و محجورین): مطالعه شرایط برخورداری و اعمال حق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی.
- فقه (مقدمات و اصول فقه): آشنایی با مبانی استنباط احکام شرعی که منبع بسیاری از قوانین ایران است.
- دروس عمومی: مانند ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، اندیشه اسلامی و…
دروس اصلی و تخصصی: ورود به شاخههای مختلف
پس از گذراندن دروس پایه، شما به تدریج وارد شاخههای تخصصیتر علم حقوق میشوید. این دروس، هسته اصلی دانش شما را به عنوان یک حقوقدان شکل میدهند.
- حقوق مدنی (۲ تا ۸): این مجموعه دروس که قلب حقوق خصوصی را تشکیل میدهد، به مباحثی چون اموال و مالکیت، قراردادها، مسئولیت مدنی، خانواده (ازدواج و طلاق)، ارث و وصیت میپردازد.
- حقوق تجارت (۱ تا ۴): مطالعه قوانین حاکم بر تجار، شرکتهای تجاری، اسناد تجاری (چک، سفته، برات) و ورشکستگی.
- آیین دادرسی مدنی (۱ تا ۳): آموزش فرآیند رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگاهها، از نحوه تنظیم دادخواست تا صدور و اجرای رأی.
- آیین دادرسی کیفری (۱ و ۲): آموزش فرآیند رسیدگی به جرائم، از مرحله کشف جرم و تحقیقات مقدماتی تا محاکمه و اجرای مجازات.
- حقوق جزای اختصاصی (۱ تا ۳): بررسی تک تک جرائم علیه اشخاص (مانند قتل و ضرب و جرح)، جرائم علیه اموال (مانند سرقت و کلاهبرداری) و جرائم علیه امنیت.
- حقوق بینالملل عمومی و خصوصی: مطالعه روابط بین دولتها و سازمانهای بینالمللی و همچنین وضعیت حقوقی اتباع بیگانه.
- حقوق اداری: بررسی ساختار و وظایف سازمانهای دولتی و روابط آنها با مردم.
دروس اختیاری: فرصتی برای کشف علایق
در ترمهای پایانی، معمولاً واحدهایی به عنوان دروس اختیاری ارائه میشود تا دانشجویان بتوانند بر اساس علاقه خود، در حوزههای خاصی تمرکز بیشتری داشته باشند. دروسی مانند حقوق بشر، حقوق مالکیت فکری، حقوق پزشکی، داوری بینالمللی و… از این دستهاند.
جدول ۱: جدول نمونه واحدهای درسی کلیدی مقطع کارشناسی حقوق
| دسته | نام درس | موضوع اصلی | اهمیت |
| پایه | مقدمه علم حقوق | آشنایی با الفبای حقوق | حیاتی (پایه تمام دروس) |
| پایه | حقوق اساسی ۱ | شناخت ساختار حکومت و حقوق ملت | بسیار مهم (برای درک نظام سیاسی) |
| اصلی | حقوق مدنی ۳ (قواعد عمومی قراردادها) | مطالعه اصول حاکم بر تمام قراردادها | حیاتی (کاربردیترین بخش حقوق) |
| اصلی | حقوق تجارت ۲ (شرکتهای تجاری) | قوانین تأسیس، اداره و انحلال شرکتها | بسیار مهم (برای مشاغل شرکتی) |
| تخصصی | آیین دادرسی مدنی ۱ | نحوه اقامه دعوا و شروع فرآیند قضایی | حیاتی (ابزار کار وکیل و قاضی) |
| تخصصی | حقوق جزای اختصاصی ۱ (جرایم علیه اشخاص) | بررسی جرائمی مانند قتل، ضرب و جرح | بسیار مهم (برای وکالت و قضاوت کیفری) |
| تخصصی | حقوق بینالملل عمومی ۱ | قوانین حاکم بر روابط دولتها و سازمانها | مهم (برای مشاغل دیپلماتیک و بینالمللی) |
این چارت، به خوبی نشان میدهد که معرفی رشته حقوق در عمل، به معنای پیمودن یک مسیر آموزشی جامع و چندبعدی است.
رشته حقوق
گرایشهای مقطع کارشناسی ارشد: افقهای جدید پس از لیسانس
دوره کارشناسی حقوق، یک دانش عمومی و جامع را در اختیار شما قرار میدهد. اما برای تبدیل شدن به یک متخصص، معمولاً باید در مقاطع بالاتر و در یکی از گرایشهای تخصصی ادامه تحصیل دهید. در این بخش از معرفی رشته حقوق، به برخی از محبوبترین گرایشهای کارشناسی ارشد اشاره میکنیم.
حقوق خصوصی: دنیای قراردادها و تعهدات
این گرایش که محبوبترین گرایش حقوق است، به تنظیم روابط خصوصی افراد با یکدیگر میپردازد. مباحثی چون قراردادهای پیچیده، مسئولیت مدنی ناشی از حوادث و… در این حوزه قرار دارند. فارغالتحصیلان این گرایش، معمولاً در زمینه وکالت دعاوی مالی و تجاری و مشاوره به شرکتها بسیار موفق هستند.
حقوق جزا و جرمشناسی: در پی کشف حقیقت و اجرای کیفر
این گرایش برای علاقهمندان به مباحث کیفری، جرم، مجازات و پیشگیری از وقوع جرم طراحی شده است. دانشجویان با فلسفه مجازاتها، روانشناسی کیفری و روشهای نوین کشف جرم آشنا میشوند. این گرایش، بهترین انتخاب برای کسانی است که به وکالت در پروندههای کیفری یا ورود به دستگاه قضایی (قضاوت، دادیاری) میاندیشند.
حقوق بینالملل: تنظیم روابط در عرصه جهانی
این گرایش به دو زیرشاخه اصلی عمومی و خصوصی تقسیم میشود و به مطالعه معاهدات بینالمللی، سازمانهای جهانی (مانند سازمان ملل)، حقوق دریاها و همچنین مسائل حقوقی مرتبط با تجارت بینالملل و داوریهای بینالمللی میپردازد. این گرایش برای افرادی با تسلط بالا بر زبانهای خارجی و علاقهمند به فعالیت در وزارت امور خارجه، شرکتهای بزرگ بینالمللی و سازمانهای غیردولتی مناسب است.
سایر گرایشهای جذاب: از حقوق بشر تا حقوق مالکیت فکری
دنیای حقوق بسیار گسترده است. گرایشهای نوظهور و جذابی مانند حقوق بشر، حقوق مالکیت فکری (کپیرایت، ثبت اختراع)، حقوق محیط زیست، حقوق تجارت الکترونیک، حقوق نفت و گاز و حقوق پزشکی، هر کدام بازارهای کار تخصصی و رو به رشدی را هدف قرار دادهاند.
آینده شغلی و بازار کار: معرفی مشاغل کلیدی در رشته حقوق
شاید مهمترین بخش در معرفی رشته حقوق برای هر داوطلب و والدی، بررسی چشماندازهای شغلی آن باشد. برخلاف بسیاری از رشتهها، مسیرهای شغلی اصلی در حقوق، کاملاً تعریفشده هستند، هرچند ورود به آنها نیازمند موفقیت در آزمونهای ورودی بسیار رقابتی است.
وکالت دادگستری: مدافع حقوق در محاکم
شناختهشدهترین و محبوبترین شغل حقوقی، وکالت است. وکیل، نماینده و مدافع حقوق موکل خود در دادگاهها و سایر مراجع قانونی است. برای وکیل شدن، باید پس از اخذ مدرک کارشناسی، در “آزمون وکالت” که توسط کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلای قوه قضاییه برگزار میشود، پذیرفته شوید و سپس یک دوره کارآموزی را طی کنید.
رشته حقوق
قضاوت: ردای سنگین عدالت بر دوش
قاضی، فردی است که به نمایندگی از حاکمیت، به اختلافات و دعاوی رسیدگی کرده و رأی صادر میکند. این شغل، از جایگاه اجتماعی بسیار بالایی برخوردار است اما مسئولیت فوقالعاده سنگینی را نیز به همراه دارد. برای قاضی شدن، باید در “آزمون قضاوت” که توسط قوه قضاییه برگزار میشود، شرکت کرده و پس از قبولی، دورههای کارآموزی قضایی را با موفقیت به پایان رسانید.
سردفتری اسناد رسمی: کاتب و حافظ معاملات
سردفتر، مسئولیت تنظیم و ثبت رسمی معاملات و اسناد مردم را بر عهده دارد (مانند تنظیم سند ملک، خودرو، وکالتنامه و…). این شغل نیز نیازمند قبولی در “آزمون سردفتری” و طی کردن مراحل گزینش است.
مشاوره حقوقی در شرکتها و سازمانها: پیشگیری بهتر از درمان
تمام شرکتها، بانکها، مؤسسات و سازمانهای بزرگ برای تنظیم قراردادهای خود، رسیدگی به مسائل بیمه و مالیات، و مدیریت روابط کاری خود به مشاوران حقوقی نیاز دارند. این شغل، که نیازی به قبولی در آزمونهای فوق ندارد، یکی از رو به رشدترین و پردرآمدترین حوزههای کاری برای حقوقدانان است.
فعالیت در سازمانهای دولتی و بینالمللی
فارغالتحصیلان حقوق میتوانند به عنوان کارشناس حقوقی در بخشهای مختلف دولتی (مانند ادارات ثبت، وزارتخانهها) یا در صورت داشتن شرایط لازم، در نهادهای بینالمللی و دیپلماتیک مشغول به کار شوند.
جدول ۲: مقایسه سه آزمون اصلی حقوقی (وکالت، قضاوت، سردفتری)
| ویژگی | آزمون وکالت | آزمون قضاوت | آزمون سردفتری |
| برگزارکننده | کانون وکلا / مرکز وکلا | قوه قضاییه | سازمان ثبت اسناد و املاک |
| ماهیت شغل | دفاع از موکل (شغل آزاد) | صدور رأی (شغل دولتی) | تنظیم و ثبت اسناد (شغل آزاد) |
| مراحل پس از آزمون | کارآموزی وکالت | کارآموزی قضایی | دوره اختبار و گزینش |
| رقابت | بسیار شدید | بسیار شدید | بسیار شدید (و با فواصل طولانی) |
| مواد امتحانی | حقوق مدنی، آیین دادرسی مدنی، حقوق تجارت، حقوق جزا، آیین دادرسی کیفری، اصول فقه | مشابه وکالت + تمرکز بیشتر بر فقه و حقوق اساسی | حقوق مدنی، حقوق ثبت، حقوق تجارت، ادبیات فارسی، احکام شرعی |
این جدول، به خوبی پیچیدگی و رقابتی بودن مسیرهای شغلی اصلی پس از معرفی رشته حقوق را نشان میدهد.
رشته حقوق
سوالات متداول درباره رشته حقوق
در این بخش به ۶ سوال پرتکرار که ذهن داوطلبان و والدین را در مورد رشته حقوق به خود مشغول داشته است، پاسخ میدهیم.
آیا رشته حقوق برای خانمها مناسب است؟ قطعاً بله. امروزه هیچ محدودیتی برای فعالیت خانمها در عرصههای مختلف حقوقی وجود ندارد. تعداد بسیار زیادی از وکلای موفق، قضات، سردفتران و مشاوران حقوقی برجسته کشور را بانوان تشکیل میده دهند. موفقیت در این رشته به جنسیت بستگی ندارد و صرفاً به توانمندیهای فردی، پشتکار و دانش وابسته است.
تفاوت رشته “حقوق” با رشته “فقه و مبانی حقوق اسلامی” چیست؟ هر دو رشته به مطالعه قوانین و قواعد میپردازند، اما نقطه تمرکز آنها متفاوت است. در رشته حقوق، تمرکز اصلی بر قوانین مصوب کشور است و فقه به عنوان یکی از منابع آن بررسی میشود. در رشته فقه و مبانی حقوق، تمرکز اصلی بر روی متون و منابع دینی (قرآن، سنت، اجماع، عقل) و اصول استنباط حکم شرعی است و قوانین موضوعه در حاشیه آن قرار دارند. هر دو رشته میتوانند به مشاغل حقوقی یکسانی منجر شوند، اما پایه دانش آنها متفاوت است.
آیا برای موفقیت در رشته حقوق باید فردی اهل جر و بحث باشم؟ این یک تصور اشتباه است. هرچند فن بیان و قدرت مباحثه یک مزیت است، اما مهمتر از آن “قدرت استدلال منطقی” و “نوشتار قوی” است. بسیاری از موفقترین حقوقدانان، افرادی آرام و متفکر هستند که قدرت خود را نه در صدای بلند، بلکه در لایحههای مستدل و نوشتار بینقص خود نشان میدهند.
درآمد یک حقوقدان چقدر است؟ درآمد در این رشته بسیار متغیر است. یک وکیل تازهکار ممکن است در سالهای اولیه درآمد متوسطی داشته باشد، اما یک وکیل باتجربه و متخصص در یک حوزه پردرآمد (مانند دعاوی تجاری یا ملکی) میتواند به درآمدهای بسیار بالایی دست یابد. درآمد قضات و کارمندان دولت نیز طبق قوانین استخدامی کشور مشخص است. به طور کلی، حقوق یک رشته “دیر بازده” اما با پتانسیل درآمدی بالا در بلندمدت محسوب میشود.
آیا میتوانم از رشته ریاضی یا تجربی وارد رشته حقوق شوم؟ بله. رشته حقوق در زیرگروه علوم انسانی قرار دارد. برای ورود به این رشته، شما باید در کنکور سراسری گروه آزمایشی علوم انسانی شرکت کنید. داوطلبان رشتههای ریاضی و تجربی میتوانند با دریافت دیپلم خود، در کنکور انسانی شرکت کرده و شانس خود را برای قبولی در رشته حقوق بیازمایند.
آیا میتوان بدون شرکت در آزمون وکالت، در زمینه حقوقی فعالیت کرد؟ بله. همانطور که اشاره شد، یکی از بزرگترین بازارهای کار برای حقوقدانان، فعالیت به عنوان “مشاور حقوقی” در شرکتها و سازمانهای خصوصی و دولتی است. این موقعیت شغلی نیازی به پروانه وکالت ندارد و تنها مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد حقوق برای آن کافی است. همچنین فعالیت در قالب “کارشناس حقوقی” یا “دستیار حقوقی (پارالیگال)” نیز گزینههای دیگری هستند.
رشته حقوق
نتیجهگیری: حقوق، بیش از یک رشته، یک رسالت
معرفی رشته حقوق، معرفی یک مسیر پرچالش اما پر از پاداش است. این رشته برای کسانی مناسب است که به دنبال درک عمیق ساختارهای اجتماعی، عاشق استدلال و منطق، و متعهد به آرمان عدالت هستند. حقوق، مسیری نیست که بتوان با بیحوصلگی و مطالعه سطحی در آن به موفقیت رسید. این رشته نیازمند صبر، پشتکار، مطالعه مادامالعمر و وجدانی بیدار است. اگر آمادهاید تا وارد دنیایی شوید که در آن هر کلمه وزن و هر استدلال، قدرتی برای تغییر دارد، و اگر از حل معماهای پیچیده انسانی و اجتماعی لذت میبرید، آنگاه رشته حقوق میتواند رسالت و مسیر زندگی شما باشد.
ذهن آگاهانه به عنوان بزرگترین وبسایت در زمینه آموزش، مفتخر است که با ارائه اطلاعات دقیق و تحلیلی، شما را در اتخاذ یکی از مهمترین تصمیمات زندگیتان یاری میدهد. ما قدردانیم که تا پایان این مقاله با ذهن آگاهانه همراه بودید.
ذهن آگاهانه صمیمانه از همراهی شما تا انتهای این مقاله سپاسگزاری میکند.
جهت مشاوره تلفنی در زمینه معرفی رشته حقوق
از تلفن ثابت در سراسر کشور با شماره ۱۶۱۳_۹۰۷_۹۰۹ (بدون پیش شماره) تماس بگیرید
پاسخگویی از ۸ صبح تا ۱۲ شب حتی ایام تعطیل
